بررسی فلسفه و آثار سنت خوب قرض‌الحسنه | قرضی که به خدا می‌دهیم

به گزارش شهرآرانیوز؛ مروری بر احکام مالی اسلام نشان می‌دهد که این نسخه حیات طیبه و زندگی آرمانی بشر، راه‌هایی را پیش پای ما گذاشته است تا هم بار فشار‌های مالی از دوش اقشار محروم برداشته شود، هم جامعه از نظر اقتصادی ترمیم شود و اصلاح وضعیت پیدا کند و هم اغنیا سود دنیایی و اخروی ببرند؛ نمونه‌اش قرض‌الحسنه که آثار و برکاتی که قرآن و روایات برای آن برشمرده‌اند، بی‌نظیر است.

قرضی که نیکوست

در قرآن کریم سیزده بار با واژه‌های گوناگون، سخن از قرض به میان آمده و بر آن تأکید شده است. هرجا که کلمه «قرض» آمده، به‌دنبال آن کلمه «حَسناً» نیز آمده است؛ برای همین در اسلام به وام بی‌بهره، «قرض‌الحسنه» می‌گویند. این ترکیب نشان می‌دهد که قرض دادن باید به‌صورت نیکو باشد؛ این نیکویی از چند نظر ممکن می‌شود: آبرومندانه باشد، بی‌منت باشد، بدون چشمداشت به سود و بهره باشد، برای خشنودی خدا و از روی میل و علاقه باشد.

عبور؛ همچون برق از صراط

پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع) به قرض‌الحسنه توصیه و اهتمام می‌کردند و در سیره نظری و عملی آن حضرات در این‌باره مثال و شاهد بسیار است؛ از پیامبر خدا (ص) نقل شده است که فرمودند: «هرکه به برادر مسلمان خود قرض دهد، در برابر هر درهمی که قرض داده است، هم‌وزن کوه احد و کوه رضوان و کوه سینا، حسنات خواهد داشت و اگر براى وصول آن مدارا کند، از پل صراط همچون برق جهنده بدون حساب و عذاب خواهد گذشت» (ثواب‌الاعمال، ص۴۱۴).

اقتصاد در خدمت اعتقاد

اسلام در کنار توصیه به دست‌گیری از یکدیگر و رسیدگی به محرومان و مستضعفان، راه‌هایی را نیز برای این مهم پیش‌پای انسان قرار داده است؛ مثل قرض‌الحسنه؛ سنتى اسلامی که اقتصاد را در خدمت عقیده می‌گیرد. این قرض به معنای وام دادن بدون سود و بهره (ربا) است که در قرآن و زندگی امامان (ع)، سفارش و اهتمام به آن بسیار زیاد است؛ چنان‌که قرآن کریم در آیه۱۸ از سوره حدید می‌فرماید: «مردان و زنان انفاق‌کننده و آنها که (از این راه) به خدا «قرض الحسنه» دهند، (این قرض الحسنه) برای آنان مضاعف می‌شود و پاداش پرارزشی دارند».

برتری قرض‌الحسنه بر صدقه

قرض‌ا‌لحسنه به اندازه‌ای در آموزه‌های دینی اهمیت دارد که حتی بر صدقه که دفع‌کننده ۷۰هفتاد نوع بلاست، برتری دارد. پیامبراکرم (ص) در این‌باره می‌فرمایند: «شبى که به معراج برده شدم، دیدم که روى در بهشت چنین نوشته شده است: «صـدقه ده برابر پـاداش دارد و قرض‌الحسنه هجده برابر». به جبرئیل گفتم: «چراقرض‌الحسنه برتر از صدقه است؟» گفت: «چـون قـرض‌گیـرنده همـیشه به‌خـاطر نیـازش وام می‌گـیرد، ولـى سـائل تقـاضاى کـمک می‌کـند؛ اگـرچه بـى‌نیـاز بـاشـد». (میزان‌الحکمه، ج۸، ص۱۲۳)

در ادامه حتما بخوانید اصولی پول قرض بده تا به دردسر نیفتی

آثار قرض دادن به خدا

خداوند در آیه۱۷ سوره تغابن می‌فرماید: «اگر به خدای سبحان قرض‌الحسنه دهید، آن را برای شما چندبرابر سازد و شما را می‌بخشد و خداوند تشکر‌کننده و بردبار است». این آیه چند نکته مهم و اساسی را دربر می‌گیرد؛ نخست آنکه قرض دادن به مؤمنان، به‌منزله قرض دادن به خدای سبحان است. این قرض موجب افزایش چندین برابری نعمت می‌شود، سبب آمرزش گناهان است و نهایتا آنکه خدا از فردی که قرض‌الحسنه می‌دهد، قدردانی می‌کند؛ یعنی آن را به‌نیکی می‌پذیرد و با پاداش‌های دنیوی و اخروی جبران می‌کند.

قرضی که غم و اندوه را رفع می‌کند

قرض‌الحسنه علاوه‌بر اینکه از مردم گره‌گشایی و مشکلات مالی آنها را رفع می‌کند و نیز دارای برکات دنیایی برای صاحب خود است، آثار معنوی شگفت‌آوری هم دارد. از رسول خدا (ص) نقل است که فرمودند: «هرکه مایل است خداوند دعایش را مستجاب کند و غم و اندوهش را بزداید، پس باید تلاش کند غم و اندوه انسانى را که در تنگناست، برطرف کند» (میزان‌الحکمه، ج۸، ص۱۲۶) و نیز از ایشان است: «هرکه به انسان تنگدست مؤمن آسان بگیرد، خداوند در برآوردن حوائج دنیا و آخرت، با او مدارا خواهد کرد» (بحارالانوار، ج۱۰۳، ص۱۵۲).